خواص لوندر (اسطوخودوس) + فواید و نحوه مصرف
لوندر یا اسطوخودوس (Lavender) گیاهی است معطر از خانوادهٔ نعناعیان و منشأ آن به مناطق دور مدیترانه، شمال و شرق آفریقا، جنوب غرب آسیا و هند بازمیگردد. این گیاه عمدتاً برای اسانسها، دمنوشها، تزئینات و منفعتهای فراوان در زمینهی دارویی و آرایشی استفاده میشود.
ریشه لغوی “Lavender” در زبان انگلیسی از واژه لاتین “lavare” به معنی “شستن” یا “پاک کردن” میآید که از خاصیت استفاده از این گیاه در محلولهای شستشو و حمام به دلیل عطر و خواص پاککنندگی آن نشأت میگیرد.
مشتقات لوندر عبارتند از:
اسانس لوندر:
که از تقطیر بخار گلهای لوندر به دست میآید و در آروماتراپی و تولید عطر استفاده میشود. از اسانس لوندر در انواع خوشبوکننده های هوا و عود های دست ساز استفاده می شود.
عرق لوندر:
که به عنوان یک تونر پوستی طبیعی عمل میکند.
دمنوش لوندر:
تهیه شده از گلهای خشک شده که میتواند تاثیر آرامبخشی داشته باشد.
کرمها و لوسیونهای حاوی عصاره لوندر:
که به منظور آرامش بخشیدن و مرطوبکنندگی به پوست به کار میروند.
صابون لوندر:
معطر و ممکن است خواص آنتیباکتریال داشته باشد.
پرورش لوندر نیز متداول است و آن را به دلیل مقاومت در برابر خشکی و توانایی آن در دفع حشرات، به عنوان گیاهی تزئینی در باغها میکارند.
آرامبخش:
لوندر حاوی ترکیباتی است که میتوانند تاثیر آرامشبخش و استرسزدایی داشته باشند. رایحهی لوندر توانایی تحریک سیستم عصبی بویایی در بینی را دارد که پیامهایی را به بخشهایی از مغز ارسال میکند که مسئول تنظیم احساسات هستند. به ویژه، لوندر میتواند بر روی سیستم عصبی پاراسمپاتیک تاثیر بگذارد و باعث آرامش و کاهش تپش قلب شود. این امر میتواند به ترویج استراحت و کاهش اضطراب کمک کند.
بهبود خواب:
رایحه لوندر میتواند بر سیستم لیمبیک در مغز تأثیر بگذارد، که مرکزی برای تنظیم احساسات و خلقوخو است. استنشاق بوی لوندر باعث کاهش سطح استرس و افزایش آرامش میشود، که این میتواند به آمادگی بیشتر برای خواب کمک کند. همچنین این امر میتواند کیفیت خواب را بهبود ببخشد، زیرا تاثیر مستقیمی بر تنظیم چرخه خواب-بیداری دارد.
ضدعفونیکننده:
لوندر رایحه لوندر حاوی ترکیبات طبیعی مثل لینالول و لینالیل استات است که دارای خواص ضدباکتریایی و ضدقارچی هستند. این ترکیبات میتوانند با میکروارگانیسمها تعامل داشته باشند و رشد آنها را مهار کنند، که در نتیجه به ضدعفونی کردن محیط و پاکسازی هوا از عوامل بیماریزا کمک میکنند.
تسکین دردهای عضلانی:
روغن لوندر خواص ضد التهابی و آرامبخشی دارد که میتواند به کاهش تورم و تسکین گرفتگیها و دردهای عضلانی کمک کند. هنگامی که روغن به صورت موضعی استفاده یا ماساژ داده میشود، ممکن است گردش خون را بهبود بخشیده و تنشهای عضلانی را کاهش دهد..
مراقبت از پوست:
روغن لوندر دارای خواص ضد التهابی، ضد باکتریایی و التیامبخش است که میتواند به تسکین ناراحتیها و بهبود شرایط پوستی مختلف مانند التهاب، جوش و زخم کمک کند. این خواص همچنین میتوانند به حفظ تعادل رطوبت پوست کمک کنند و به پوست اجازه میدهند که به طور موثرتری ترمیم شود.
مدیریت درد:
لوندر دارای خواص آرامبخشی است که میتواند در مدیریت درد موثر باشد. اسانس این گیاه به ویژه به دلیل ترکیباتی مانند لینالول و استات لینالیل که تاثیرات آرامبخشی بر سیستم عصبی مرکزی دارند، مورد توجه است. استفاده از روغن لوندر به صورت موضعی بر روی پوست، ماساژ یا استنشاق بخارات آن میتواند به کاهش احساس درد کمک کند.
در مطالعات مختلف، استفاده از لوندر به عنوان درمان مکمل برای مدیریت دردهای گوناگون مانند دردهای عضلانی، سردرد، درد بعد از جراحی و دیسمنوره (درد قاعدگی) مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین تصور میشود که استفاده از اسانس لوندر میتواند به بهبود کیفیت خواب کمک کند که این خود به طور غیرمستقیم میتواند به مدیریت بهتر درد کمک کند.
هر چند این گیاه به طور گستردهای استفاده میشود و از سوی بسیاری از افراد به عنوان یک درمان موثر دانسته میشود، همیشه توصیه میشود که پیش از استفاده از لوندر به منظور مدیریت درد یا هر مکمل گیاهی دیگر، با یک متخصص بهداشتی مشورت شود تا از ایمنی و تداخلات دارویی احتمالی جلوگیری شود.
جالب است بدانید که بسیاری از این خواص تنها تجربی و بر اساس استفاده سنتی است، و تحقیقات علمی بیشتری نیاز است تا این موارد را به طور قطعی تایید کنند. همچنین قبل از استفاده از گیاهان دارویی یا اسانسهای طبیعی برای درمان شرایط پزشکی، باید با یک متخصص پزشکی مشورت کرد.
مراحل دم کردن دمنوش لوندر:
برای تهیه دمنوش لوندر که میتواند به آرامش و بهبود خلق و خو کمک کند، مراحل زیر را دنبال نمایید:
مواد لازم تهیه دمنوش:
۱ تا ۲ قاشق چایخوری گل خشک شده لوندر (یا مقدار بیشتر به سلیقه شخصی)
آب جوش، حدود ۲۵۰ میلیلیتر (۱ فنجان)
مراحل تهیه دمنوش:
آب را به نقطه جوش برسانید.
گلهای خشک لوندر را درون یک صافی یا دمکنی قرار دهید سپس آن را داخل فنجان یا قوری بگذارید.
آب جوش را روی گلهای لوندر ریخته تا کاملاً پوشانده شوند.
بگذارید تا گلها به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه دم بکشند. زمان دمکشی بستگی به میزان طعم دلخواه دارد؛ زمان بیشتر، نوشیدنی قویتر و زمان کمتر، نوشیدنی ملایمتر.
صافی را برداشته و گلهای لوندر را از نوشیدنی جدا کنید.
اختیاری:
برای افزودن طعم، ممکن است به دمنوش خود عسل، شکر، نعناع یا لیمو اضافه کنید.
برای تنوع، میتوانید لوندر را با دیگر گیاهان دمی مانند بابونه یا چای سبز ترکیب کنید.
نوش جان کردن دمنوش لوندر در زمانهایی که به آرامش نیاز دارید بسیار مناسب است. اما در نظر داشته باشید که در صورت بارداری، شیردهی یا داشتن شرایط پزشکی خاص، قبل از مصرف دمنوشهای گیاهی با پزشک یا داروساز مشورت کنید تا از امنیت آن برای وضعیت خاص شما اطمینان حاصل کنید.
در کل از لوندر استفاده های متنوعی می شود چه به صورت خوراکی و دمنوش، چه به صورت استفاده از عطر و رایحه آن در انواع عود دست ساز و خوشبوکننده ایفل که بهترین بو ممکن را دارا می باشد.